Vermoed je ADHD bij jezelf of je kind? Je huisarts is het startpunt: je leest wanneer je langsgaat, wat er tijdens het consult gebeurt en hoe je je slim voorbereidt met voorbeelden en input van school of werk. Ook komen de vervolgstappen aan bod – verwijzing, behandeling met of zonder medicatie, controles en afstemming met school/werk – plus praktische tips voor wachttijden, rij-advies en vergoedingen in Nederland en België. Zo ga je met meer rust en regie het traject in.
ADHD en de rol van je huisarts
Je huisarts is vaak je eerste aanspreekpunt als je vermoedt dat je ADHD hebt. Je bespreekt je klachten, hoe lang ze spelen en wat ze in je dagelijks leven doen, zoals concentratieproblemen, vergeetachtigheid, impulsiviteit of rusteloosheid. De huisarts kijkt breder dan alleen ADHD: samen onderzoek je of er andere oorzaken meespelen, zoals stress, slaapproblemen, angst of depressie, maar ook medische factoren zoals een schildklierstoornis of een vitaminegebrek. Je kunt vragenlijsten invullen en, als dat helpt, informatie laten meenemen door een partner, ouder, docent of werkgever om je functioneren in verschillende situaties te schetsen. Als ADHD waarschijnlijk lijkt, regelt je huisarts een verwijzing naar de juiste specialist voor een officiële diagnose, bijvoorbeeld de ggz, een psychiater of een psycholoog; bij kinderen kan ook het jeugdteam of een kinderpsychiater betrokken zijn.
In veel regio’s start medicatie bij de specialist en neemt de huisarts de controles later over via shared care, met aandacht voor effect, bijwerkingen, bloeddruk, hartslag en rij-advies. Ook zonder medicatie kun je bij je huisarts terecht voor psycho-educatie, leefstijl- en slaaptips, structuur en planning, en doorverwijzing naar coaching of behandeling. Tijdens wachttijden helpt je huisarts met praktische stappen om de periode te overbruggen. Je huisarts houdt het overzicht, stemt af met school of werk als je dat wilt en bespreekt vergoedingen en het nut van een verwijzing, zodat je weet wat je wanneer het beste kunt doen.
Wanneer ga je naar de huisarts bij vermoeden van ADHD
Je gaat naar de huisarts als aandachtsproblemen, impulsiviteit of onrust al langere tijd spelen en je dagelijks leven echt hinderen, bijvoorbeeld op school, werk, in je relaties of bij administratie. Wacht niet tot je vastloopt: als klachten minimaal enkele maanden aanwezig zijn en in meerdere situaties terugkomen, is dat een goede reden om te overleggen. Ga ook als er extra signalen zijn, zoals slaapproblemen, somberheid, angst, stress, burn-outklachten of middelengebruik, want die kunnen klachten versterken of maskeren.
Voor je kind is het zinvol om te gaan als school of opvang zorgen deelt, of als je thuis duidelijke problemen ziet met concentratie en gedrag. Twijfel je? Plan toch een afspraak. Neem voorbeelden mee, noteer wanneer klachten optreden en doe eventueel een korte online zelftest; dat helpt je huisarts om snel mee te denken en zo nodig te verwijzen.
Eerste consult: wat neem je mee en wat kun je verwachten
Neem een kort overzicht mee van je klachten met concrete voorbeelden, hoe lang ze spelen en in welke situaties ze opvallen, plus een medicatie- en voorgeschiedenisoverzicht en, als het kan, input van school, werk of iemand die je goed kent. Je huisarts luistert, stelt gerichte vragen, bekijkt je functioneren op school, werk en thuis, en screent op slaap, stress, stemming en middelen, zodat andere oorzaken niet over het hoofd worden gezien.
Soms volgt een korte lichamelijke check en een vragenlijst. Je bespreekt wat je nodig hebt en maakt samen een plan: leefstijladvies en praktische tips, eventueel een verwijzing voor diagnose in de ggz of bij een psychiater, afspraken over het betrekken van naasten en hoe je de wachttijd nuttig overbrugt.
Zorgpad: verschillen voor kinderen en volwassenen
Het zorgpad verschilt vooral in wie betrokken is en hoe de hulp wordt geregeld. Bij kinderen start je vaak bij je huisarts of het lokale jeugdteam; input van school en ouders is essentieel en er wordt gekeken naar ondersteuning in de klas, oudertraining en gedragstherapie. Medicatie wordt meestal door een kinderpsychiater gestart, terwijl je huisarts later controles kan overnemen, met aandacht voor groei, slaap en bijwerkingen.
Bij volwassenen screent je huisarts, sluit andere oorzaken uit en verwijst naar de specialistische ggz of een ADHD-poli. Voor de diagnose is informatie uit je jeugd en van iemand die je kent belangrijk. Behandeling combineert psycho-educatie, coaching of CGT en zo nodig medicatie, met aandacht voor werk, rijgeschiktheid en comorbiditeit. Financiering loopt bij jeugd via de gemeente en bij volwassenen via je zorgverzekering.
[TIP] Tip: Vraag je huisarts om een ADHD-screening en eventuele doorverwijzing.
Diagnose: van screening naar specialistische beoordeling
De route naar een ADHD-diagnose begint meestal bij je huisarts. Je bespreekt je klachten, hoe lang ze spelen en hoeveel last je ervan hebt op school, werk en thuis. Je huisarts screent op andere oorzaken, zoals slaaptekort, stress, angst of depressie, en let ook op medische factoren zoals een schildklierstoornis of een tekort aan vitaminen of ijzer. Vaak vul je vragenlijsten in en is informatie van een ouder, partner, docent of werkgever waardevol om te laten zien hoe je in verschillende situaties functioneert. Als ADHD waarschijnlijk lijkt, verwijst je huisarts je naar de specialistische ggz, een psychiater of, bij kinderen, een kinderpsychiater.
Daar volgt een uitgebreid gesprek over je ontwikkelingsgeschiedenis, klachten sinds de jeugd, functioneren en eventuele bijkomende problemen. De diagnose wordt gesteld aan de hand van vaste criteria; aanvullende testen of neuropsychologisch onderzoek kunnen helpen, maar zijn niet op zichzelf bepalend. Door wachttijden is goede voorbereiding handig: voorbeelden noteren, school- of werkverslagen meenemen en vragenlijsten vooraf invullen. Na de diagnose maak je samen een plan; vaak start de specialist en bewaakt je huisarts daarna de opvolging.
Screening, basisonderzoek en het uitsluiten van andere oorzaken
Bij een vermoeden van ADHD voert je huisarts eerst een gerichte screening uit: je bespreekt sinds wanneer de klachten spelen, in welke situaties ze terugkomen en hoeveel impact ze hebben op school, werk en thuis. Vaak vul je een korte vragenlijst in en is input van een ouder, partner, docent of leidinggevende helpend. Basisonderzoek kan bestaan uit een lichamelijke check met bloeddruk, hartslag en gewicht, en zo nodig aanvullend bloedonderzoek om andere oorzaken uit te sluiten, zoals een schildklierstoornis, bloedarmoede of een vitamine- of ijzertekort.
Je huisarts kijkt ook naar factoren die ADHD-achtige klachten geven of versterken: slaaptekort of slaapapneu, stress, angst of depressie, burn-out, middelengebruik, bijwerkingen van medicijnen en leer- of ontwikkelingsproblemen. Zo wordt duidelijk of ADHD waarschijnlijk is en welke vervolgstap past.
Verwijzing, wachttijden en je voorbereiding
Na de screening schrijft je huisarts een gerichte verwijsbrief met je klachten, duur, impact en eventuele bijkomende problemen. Je kiest vervolgens een aanbieder met plek; wachttijden variëren per regio, dus check actuele cijfers en vraag je zorgverzekeraar of gemeente om wachtlijstbemiddeling als het te lang duurt. Bereid je intake goed voor: noteer concrete voorbeelden, wanneer klachten begonnen, hoe het op school en werk gaat, en welke behandelingen of medicatie je eerder had.
Verzamel zo mogelijk schoolrapporten, functierapportages en input van iemand die je goed kent, en geef alvast toestemming om informatie te delen. Meld je tijdig aan, lever identiteits- en verzekeringsgegevens aan en houd een kort klachtenlogboek bij. In de tussentijd kun je met je huisarts werken aan structuur, slaap en praktische tips.
Betrokken professionals en wie doet wat
Je huisarts is je vaste aanspreekpunt en regisseur: je bespreekt klachten, krijgt een eerste screening en een gerichte verwijzing. De POH-GGZ kan meehelpen met psycho-educatie, structuur en het overbruggen van wachttijden. In de diagnostiek zie je vaak een gz-psycholoog of orthopedagoog voor uitgebreid onderzoek; een psychiater of kinderpsychiater stelt de diagnose als het complex is en kan medicatie starten. In sommige teams doen een verpleegkundig specialist of klinisch psycholoog intakes en behandeling; medicatiecontrole verloopt dan in overleg met de psychiater en je huisarts (shared care).
Voor kinderen zijn school en het jeugdteam of CLB (in België) belangrijke partners. De apotheker adviseert over gebruik en bijwerkingen, en een bedrijfsarts kan meedenken over werktempo, prikkelreductie en verlof, zodat je plan ook praktisch uitvoerbaar is.
[TIP] Tip: Screen met ASRS, vraag heteroanamnese, sluit comorbiditeit uit, verwijs tijdig.
Behandeling en begeleiding via de huisarts
Je huisarts blijft je vaste aanspreekpunt, ook na de diagnose. Je krijgt uitleg over wat ADHD is en hoe je brein werkt, zodat je snapt waar klachten vandaan komen en wat je zelf kunt doen. Samen kijk je naar routines die helpen: slaap op orde, prikkelbeheer, beweging, planning en slimme tools zoals agenda’s en timers. Als medicatie passend is, start die vaak bij de specialist, waarna je huisarts controles overneemt: dosering bijstellen, effect en bijwerkingen volgen, bloeddruk en hartslag checken en aandacht voor eetlust, slaap en, bij kinderen, groei.
Je bespreekt ook praktische zaken zoals werk- of schoolaanpassingen, rij-advies en veilig combineren met andere medicijnen of alcohol. De huisarts en POH-GGZ helpen met coaching, psycho-educatie, stress- en slaapproblemen en verwijzen zo nodig door naar CGT, ADHD-coaching of gezinstherapie. Bij wachttijden maak je alvast een plan met haalbare doelen. Veranderen je omstandigheden, zoals zwangerschap, studiestress of middelengebruik, dan pas je samen de aanpak aan. Zo blijft je behandeling effectief en leefbaar op de lange termijn.
Medicatie: start, controles, bijwerkingen en rij-advies
Meestal schrijft een specialist de medicatie voor en begeleidt je huisarts je verder. Voor de start bespreek je je medische voorgeschiedenis en meet je huisarts bloeddruk, hartslag en gewicht; bij risicofactoren kan een ECG zinvol zijn. Vaak begin je met methylfenidaat of dexamfetamine; soms lisdexamfetamine of atomoxetine, en bij kinderen zo nodig guanfacine. Opbouw gebeurt stapsgewijs, met evaluatie van focus, impulsiviteit en functioneren. In de opbouwfase heb je controles om de 2-4 weken, daarna elke 3-6 maanden, met aandacht voor bloeddruk, hartslag, gewicht/groei, slaap, stemming en bijwerkingen.
Veelvoorkomende bijwerkingen zijn minder eetlust, moeizamer inslapen, hoofdpijn, prikkelbaarheid of maagklachten; vaak doseerbaar, anders wissel je middel. Gebruik medicatie op vaste tijden, dubbel niet en bewaar veilig. Rij-advies: test een nieuwe dosis eerst zonder te rijden, rijd niet bij bijwerkingen, combineer niet met alcohol of drugs en check de regels van het CBR of de Belgische overheid met je huisarts.
Niet-medicamenteuze ondersteuning en leefstijl
Je huisarts en de POH-GGZ helpen je met praktische steun die direct toepasbaar is. Je krijgt psycho-educatie over hoe ADHD werkt en vertaalt dat naar routines: vaste slaaptijden, een prikkelarme slaaphygiëne en dagelijks bewegen (liefst buiten) om focus en stemming te ondersteunen. Samen kies je structuuroefeningen zoals tijdblokken, Pomodoro, agenda- en taakapps, visuele reminders en habit stacking zodat plannen en starten makkelijker gaan. Je let op voeding met regelmaat en voldoende eiwitten, doseert cafeïne, beperkt alcohol en bewaakt schermtijd, zeker in de avond.
Mindfulness, ademhaling en korte pauzerituelen helpen bij stress en impulscontrole. Als het past, verwijst je huisarts naar cognitieve gedragstherapie, ADHD-coaching, ergotherapie of groepstraining; bij kinderen kan oudertraining en afstemming met school veel winst geven. Op je werk denk je met je bedrijfsarts mee over prikkels, taken en realistische deadlines, zodat je energie beter verdeeld blijft.
Opvolgafspraken en afstemming met school of werk
Bij opvolgafspraken evalueer je samen met je huisarts wat werkt en wat niet: doelen, focus, planning, stemming, slaap en eventuele bijwerkingen. In de stabilisatiefase spreek je meestal elke paar maanden af; eerder als klachten veranderen, bij nieuwe stress of bij het aanpassen van medicatie. Wil je afstemmen met school of werk, dan gebeurt dat alleen met jouw toestemming. Voor school betrek je de mentor, intern begeleider of CLB om duidelijke afspraken te maken over structuur, huiswerk, prikkelarme plekken en toetsaanpassingen.
Op je werk kun je met HR of de bedrijfsarts kijken naar taken, prioriteiten, pauzes en prikkelreductie. Je maakt afspraken concreet en meetbaar, legt ze kort vast en plant een moment om ze te beoordelen en zo nodig bij te stellen.
[TIP] Tip: Maak een dubbele afspraak en neem ingevulde vragenlijsten en rapporten mee.
Praktisch: vergoedingen en wanneer je snel moet schakelen
In Nederland valt huisartsenzorg in de basisverzekering en betaal je geen eigen risico voor het consult; bloedonderzoek, ggz en medicatie kunnen wel onder je eigen risico vallen. Voor diagnose en behandeling in de ggz heb je meestal een verwijzing nodig; je zorgverzekeraar kan helpen met wachtlijstbemiddeling. Voor kinderen loopt jeugdhulp via de gemeente, zonder eigen risico. In België betaal je bij de huisarts doorgaans een remgeld; via je ziekenfonds is er terugbetaling, en voor erkende psychologische zorg en ADHD-medicatie is vaak (gedeeltelijke) terugbetaling mogelijk. Check vooraf de voorwaarden en vraag zo nodig om de derdebetalersregeling.
Neem naar afspraken je verwijsbrief, identiteits- en verzekeringsgegevens, medicatieoverzicht en relevante school- of werkdocumenten mee. Schakel snel als je ernstige somberheid of suïcidegedachten hebt, als middelengebruik uit de hand loopt, bij agressie of onveiligheid, of bij heftige bijwerkingen van medicatie zoals hartkloppingen, pijn op de borst, flauwvallen, ernstige huidreacties of verwardheid. Meld het ook meteen als je zwanger bent of dat wilt worden. Door vergoedingen te kennen, wachttijden actief te managen en alert te zijn op alarmsignalen, houd je regie en krijg je sneller de juiste hulp.
Vergoeding en kosten in Nederland en België
Onderstaande vergelijking laat in één oogopslag zien hoe vergoeding en kosten rond ADHD-zorg via de huisarts verschillen tussen Nederland en België, van consult tot medicatie en ondersteuning.
| Onderdeel | Nederland | België | Let op |
|---|---|---|---|
| Huisartsconsult | Volledig vergoed uit de basisverzekering; geen eigen risico of eigen bijdrage voor het consult. | Gedeeltelijke terugbetaling met remgeld; lager remgeld bij eigen huisarts met GMD en bij verhoogde tegemoetkoming; derdebetalersregeling mogelijk. | In NL is de huisarts poortwachter; in BE kun je meestal ook zonder verwijzing naar specialist. |
| Diagnostiek en specialistische zorg (GGZ/psychiatrie) | Vergoed uit de basisverzekering na verwijzing (GB-GGZ/SGGZ; zorgprestatiemodel); eigen risico van toepassing. Niet-gecontracteerde zorg kan lagere vergoeding geven. | Psychiater: gedeeltelijke terugbetaling, doorgaans zonder verplichte verwijzing. Psycholoog: beperkte terugbetaling via eerstelijnsconventie (lage remgelden, beperkt aantal sessies); uitgebreide psychodiagnostiek vaak niet of slechts deels terugbetaald. | Check contractering (NL) of conventiestatus (BE) om onverwachte bijbetalingen te voorkomen. |
| Medicatie (ADHD) | Generieke middelen (bijv. methylfenidaat, dexamfetamine) meestal vergoed uit basisverzekering; eigen risico geldt. Bijbetaling mogelijk voor merknamen/retard-vormen of niet-voorkeursmiddelen (preferentiebeleid). | Methylfenidaat en lisdexamfetamine doorgaans terugbetaald onder RIZIV-voorwaarden (Hoofdstuk IV) met specialistisch voorschrift; remgeld per verpakking. Vervolgrecepten vaak via de huisarts. | Controleer apotheek- of verzekeringsvoorwaarden; sommige varianten vereisen voorafgaande goedkeuring. |
| Niet-medicamenteuze ondersteuning | Psycho-educatie binnen de GGZ vergoed; ADHD-coaching/training meestal niet uit de basisverzekering-mogelijk via gemeente (Wmo/Jeugdwet) of werkgever. | Coaching/leer- en werkbegeleiding doorgaans niet terugbetaald; psychotherapie deels via conventie (beperkte sessies met laag remgeld); schoolbegeleiding via CLB gratis. | Vraag naar lokale regelingen (gemeente/werkgever NL; conventie/CLB BE). |
| Eigen risico/remgeld en extra kosten | Verplicht eigen risico (momenteel minimaal 385 p.j.) voor specialistische zorg en medicatie; mogelijke eigen bijdrage bij niet-gecontracteerde zorg of merkgeneesmiddelen. | Geen jaarlijks eigen risico; remgeld per consult/medicatie. Maximumfactuur (MAF) beperkt jaarlijkse uitgaven; mogelijke supplementen bij niet-geconventioneerde zorg of eenpersoonskamer. | Bewaar facturen en controleer polis/ziekenfonds voor precieze vergoedingspercentages. |
Kern: in Nederland is huisartsenzorg gratis en loopt verdere ADHD-zorg via de basisverzekering met eigen risico; in België betaal je meestal remgeld per stap, met terugbetaling afhankelijk van conventies en voorwaarden voor medicatie.
In Nederland kost een bezoek aan je huisarts niets uit je eigen risico; dat geldt wel vaak voor bloedonderzoek, ggz-diagnostiek en behandeling. Voor specialistische zorg heb je meestal een verwijzing nodig. Medicatie voor ADHD valt onder de basisverzekering, maar gaat ten laste van je eigen risico; sommige varianten hebben een bijbetaling. Voor kinderen loopt jeugdhulp via de gemeente en betaal je geen eigen risico. In België betaal je bij de huisarts een remgeld, met terugbetaling via je ziekenfonds; met de derdebetalersregeling betaal je alleen het remgeld.
Tarieven hangen af van conventiestatus. Klinisch psychologische zorg is deels terugbetaald binnen erkende netwerken. ADHD-medicatie kent vaak gedeeltelijke terugbetaling als aan RIZIV-voorwaarden is voldaan. Vraag je verzekeraar of ziekenfonds om duidelijkheid en eventuele wachtlijstbemiddeling.
Signalen waarbij je direct contact opneemt
Sommige signalen vragen om directe actie. Neem in de onderstaande situaties meteen contact op met je huisarts of de huisartsenpost.
- Acute mentale nood of onveiligheid: suïcidegedachten, plotselinge verwardheid, hallucinaties, hevige agressie of je onveilig voelen. Bel bij acuut levensgevaar 112.
- Ernstige of plots opgetreden bijwerkingen van medicatie: hartkloppingen met pijn op de borst, flauwvallen, benauwdheid, een heftige huidreactie met zwelling of galbulten, of ernstige aanhoudende hoofdpijn met wazig zien.
- Snel schakelen bij forse veranderingen in gezondheid of omstandigheden: dagenlange slapeloosheid, sterk verminderde eetlust met snel gewichtsverlies, plotselinge sterke stemmingsdaling, middelengebruik dat uit de hand loopt of ontwenningsklachten; bij zwangerschap, zwangerschapswens of borstvoeding; en bij kinderen bij duidelijke groeiachterstand.
Twijfel je? Bel dan toch; liever een keer te vroeg dan te laat. Geef aan dat het om ADHD (behandeling of medicatie) gaat, zodat je snel de juiste hulp krijgt.
Veelgestelde vragen over adhd huisarts
Wat is het belangrijkste om te weten over adhd huisarts?
De huisarts is je eerste aanspreekpunt: herkent signalen, sluit andere oorzaken uit, regelt verwijzing naar GGZ of kinderpsychiatrie, en bewaakt behandeling. Hij start of continueert medicatie, plant controles, en stemt af met school of werk.
Hoe begin je het beste met adhd huisarts?
Plan een consult, neem een klachtenlogboek, ingevulde screeningslijst (bijv. ASRS), school- of werkrapporten, eerdere diagnoses en medicatieoverzicht mee. Bespreek doelen, risicofactoren, rij- en leefstijladvies, en vraag naar verwijzing, wachttijden en tijdelijke ondersteuning.
Wat zijn veelgemaakte fouten bij adhd huisarts?
Te lang wachten zonder klachten te documenteren, enkel medicatie verwachten, bijwerkingen of rijgeschiktheid negeren, comorbiditeit onderschatten, geen toestemming geven voor afstemming met school of werk, en vergoedingen of eigen risico in Nederland/België niet vooraf checken.
